Zakończenie prac nad inwentaryzacją przyrodniczą

We wrześniu zakończyła się inwentaryzacja przyrodnicza, prowadzona w granicach Ostoi Knyszyńskiej na obszarze obrębów Czarna, Kumiałka i Złota Wieś Nadleśnictwa Czarna Białostocka, obrębu Knyszyn Nadleśnictwa Knyszyn oraz obrębów Sokółka i Supraśl Nadleśnictwa Supraśl. Celem inwentaryzacji było odnalezienie i diagnoza stanu widnych lasów i borów o wysokich walorach przyrodniczych, stanowiących siedliska światło- lub ciepłolubnych gatunków roślin.

Inwentaryzacją objęto siedliska leśne typu boru świeżego, boru mieszanego świeżego i lasu mieszanego świeżego, z zespołami roślinnymi:

  • kontynentalny bór świeży Peucedano-Pinetum,
  • subborealny (sierpikowy) bór mieszany Serratulo-Pinetum,
  • dąbrowa świetlista Potentillo albae-Quercetum,
  • grąd miodownikowy Tilio-Carpinetum melittetosum (=Melitti-Carpinetum),

a także ze zbiorowiskami zastępczymi tych zespołów.          

W wyniku inwentaryzacji wskazano 98 najbogatszych florystycznie obiektów przyrodniczych tego typu o łącznej powierzchni 151,91 ha. W lasach objętych inwentaryzacją odnalezione zostały (potwierdzone lub odkryte) stanowiska wielu gatunków roślin zmniejszających swoją liczebność w wyniku zmian siedliskowych, a także objętych ochroną prawną. Do najsilniej zagrożonych gatunków bez wątpienia należą dzwonecznik wonny Adenophora liliifolia (którego występowanie potwierdzono na jedynym zachowanym obecnie stanowisku w Ostoi Knyszyńskiej i w całym woj. podlaskim), sasanka otwarta Pulsatilla patens (odkryta na 12 stanowiskach), arnika górska Arnica montana (również 12 stanowisk), leniec bezpodkwiatkowy Thesium ebracteatum (stwierdzony na terenie lasów prywatnych) i widlicz Diphasiastrum tristachyum. Oprócz nich stwierdzono także stanowiska piętnastu innych gatunków roślin podlegających ochronie prawnej, takich jak goździk piaskowy, groszek wschodniokarpacki, gruszyczka okrągłolistna i gruszyczka średnia, lilia złotogłów, miodownik melisowaty, naparstnica zwyczajna, podkolan biały i podkolan zielonawy, pomocnik baldaszkowaty, turówka leśna i widlicz spłaszczony, a także około 30 innych, typowych dla widnych lasów, a coraz rzadszych współcześnie, m.in. pięciornika białego, pierwiosnka lekarskiego, sierpika barwierskiego i ukwapu dwupiennego. Niektóre z nich występują skrajnie nielicznie, na pojedynczych stanowiskach, inne jednak są w stanie utrzymywać swoje populacje nawet w zmieniających się warunkach. Do tej grupy należą m.in. miodownik melisowaty, stwierdzony na 58 stanowiskach, naparstnica zwyczajna (36), a także groszek czerniejący (34). Do najważniejszych efektów inwentaryzacji należy także odnalezienie fragmentów lasów nawiązujących do dąbrów świetlistych, drastycznie zmniejszających swój areał w całej Polsce i od dawna niewykazywanych już z obszaru Puszczy Knyszyńskiej.

Przeprowadzone prace terenowe potwierdziły występowanie w Ostoi Knyszyńskiej bogatych florystycznie widnych borów i lasów, które zachowały się na tym obszarze jako reliktowe zbiorowiska roślinne, podtrzymywane dawniej przez tradycyjne formy użytkowania związane w szczególności z bartnictwem i wypasem. W większości przypadków stan siedlisk światło- i ciepłolubnych gatunków roślin, typowych dla takich lasów okazał się jednak obecnie niezadowalający lub zły. Jest to zatem ostatni moment, w jakim można jeszcze podjąć działania, zmierzające do skutecznej ochrony tego typu siedlisk i związanych z nimi gatunków.

Po ostatecznej waloryzacji obiektów przyrodniczych na podstawie liczby gatunków wskaźnikowych, najsilniej zagrożonych wyginięciem, jak i stanu siedlisk wybrane zostaną najbardziej cenne z nich, na których jeszcze w tym roku rozpoczną się zabiegi ochrony czynnej.

 

Spotkanie partnerów projektu

W dniu 4.10.2018 r. w Arboretum Nadleśnictwa Supraśl w Kopnej Górze odbyło się kolejne spotkanie robocze partnerów projektu „Poprawa stanu siedlisk widnych lasów i mokradeł oraz związanych z nimi zagrożonych gatunków roślin w Ostoi Knyszyńskiej przez ochronę czynną”. Na spotkaniu omawiane  były wyniki zakończonej właśnie inwentaryzacji przyrodniczej wykonanej w ramach projektu. Celem inwentaryzacji był wybór obiektów (wydzieleń siedliskowych) o wysokich walorach przyrodniczych, potencjalnie stanowiących siedliska światło- lub ciepłolubnych gatunków roślin, wymagających ochrony czynnej zgodnie z zakresem projektu. Wyniki inwentaryzacji zostaną wykorzystane przy planowaniu kolejnych zabiegów ochronnych.