Autor: uroczysko

Z początkiem roku w teren ruszyły ekipy robotników. Nie straszne im warunki zimowe. Ich zadaniem jest usunięcie krzewów i drzew z podszytu nadmiernie zacieniającego dno borów, dąbrów i grądów miodownikowych. Prace obejmą w I kwartale tego roku prawie 92 ha na 65 powierzchniach wytypowanych w wyniku inwentaryzacji w Nadleśnictwach Czarna Białostocka (w obrębach Czarna Białostocka, Kumiałka i Złota Wieś), Knyszyn (obręb Knyszyn) oraz Supraśl (obręby Supraśl i Sokółka). Dzięki przeprowadzonym zabiegom znacznie poprawi się dostęp światła i warunki cieplne runa, a lokalne populacje takich gatunków roślin, jak dzwonecznik wonny, sasanka otwarta, leniec bezpodkwiatkowy, arnika górska, widlicze i widłaki, groszek wschodniokarpacki oraz inne gatunki typowe dla widnych lasów zyskają możliwości rozwoju, a także szanse na utrzymanie i wzmocnienie istniejących, a może i zajęcie nowych stanowisk. Wycinanie odrośli krzewów i wykaszanie innych ekspansywnych roślin będzie powtarzane w następnych miesiącach i sezonach.

                                                              

 

Broszura „Puszcza Knyszyńska Obszar chroniony” dotycząca walorów przyrodniczych Puszczy Knyszyńskiej  jest już dostępna.

 

Rozpoczęto prace nad redakcją broszury popukano – naukowej dotyczącej walorów przyrodniczych Puszczy Knyszyńskiej  pt.:  „Puszcza
Knyszyńska Obszar chroniony”.

Planowany termin wydania broszury to początek grudnia 2018.

We wrześniu zakończyła się inwentaryzacja przyrodnicza, prowadzona w granicach Ostoi Knyszyńskiej na obszarze obrębów Czarna, Kumiałka i Złota Wieś Nadleśnictwa Czarna Białostocka, obrębu Knyszyn Nadleśnictwa Knyszyn oraz obrębów Sokółka i Supraśl Nadleśnictwa Supraśl. Celem inwentaryzacji było odnalezienie i diagnoza stanu widnych lasów i borów o wysokich walorach przyrodniczych, stanowiących siedliska światło- lub ciepłolubnych gatunków roślin.

Inwentaryzacją objęto siedliska leśne typu boru świeżego, boru mieszanego świeżego i lasu mieszanego świeżego, z zespołami roślinnymi:

• kontynentalny bór świeży Peucedano-Pinetum,
• subborealny (sierpikowy) bór mieszany Serratulo-Pinetum,
• dąbrowa świetlista Potentillo albae-Quercetum,
• grąd miodownikowy Tilio-Carpinetum melittetosum (=Melitti-Carpinetum),

a także ze zbiorowiskami zastępczymi tych zespołów.          

W wyniku inwentaryzacji wskazano 98 najbogatszych florystycznie obiektów przyrodniczych tego typu o łącznej powierzchni 151,91 ha. W lasach objętych inwentaryzacją odnalezione zostały (potwierdzone lub odkryte) stanowiska wielu gatunków roślin zmniejszających swoją liczebność w wyniku zmian siedliskowych, a także objętych ochroną prawną. Do najsilniej zagrożonych gatunków bez wątpienia należą dzwonecznik wonny Adenophora liliifolia (którego występowanie potwierdzono na jedynym zachowanym obecnie stanowisku w Ostoi Knyszyńskiej i w całym woj. podlaskim), sasanka otwarta Pulsatilla patens (odkryta na 12 stanowiskach), arnika górska Arnica montana (również 12 stanowisk), leniec bezpodkwiatkowy Thesium ebracteatum (stwierdzony na terenie lasów prywatnych) i widlicz Diphasiastrum tristachyum. Oprócz nich stwierdzono także stanowiska piętnastu innych gatunków roślin podlegających ochronie prawnej, takich jak goździk piaskowy, groszek wschodniokarpacki, gruszyczka okrągłolistna i gruszyczka średnia, lilia złotogłów, miodownik melisowaty, naparstnica zwyczajna, podkolan biały i podkolan zielonawy, pomocnik baldaszkowaty, turówka leśna i widlicz spłaszczony, a także około 30 innych, typowych dla widnych lasów, a coraz rzadszych współcześnie, m.in. pięciornika białego, pierwiosnka lekarskiego, sierpika barwierskiego i ukwapu dwupiennego. Niektóre z nich występują skrajnie nielicznie, na pojedynczych stanowiskach, inne jednak są w stanie utrzymywać swoje populacje nawet w zmieniających się warunkach. Do tej grupy należą m.in. miodownik melisowaty, stwierdzony na 58 stanowiskach, naparstnica zwyczajna (36), a także groszek czerniejący (34). Do najważniejszych efektów inwentaryzacji należy także odnalezienie fragmentów lasów nawiązujących do dąbrów świetlistych, drastycznie zmniejszających swój areał w całej Polsce i od dawna niewykazywanych już z obszaru Puszczy Knyszyńskiej.

Przeprowadzone prace terenowe potwierdziły występowanie w Ostoi Knyszyńskiej bogatych florystycznie widnych borów i lasów, które zachowały się na tym obszarze jako reliktowe zbiorowiska roślinne, podtrzymywane dawniej przez tradycyjne formy użytkowania związane w szczególności z bartnictwem i wypasem. W większości przypadków stan siedlisk światło- i ciepłolubnych gatunków roślin, typowych dla takich lasów okazał się jednak obecnie niezadowalający lub zły. Jest to zatem ostatni moment, w jakim można jeszcze podjąć działania, zmierzające do skutecznej ochrony tego typu siedlisk i związanych z nimi gatunków.

Po ostatecznej waloryzacji obiektów przyrodniczych na podstawie liczby gatunków wskaźnikowych, najsilniej zagrożonych wyginięciem, jak i stanu siedlisk wybrane zostaną najbardziej cenne z nich, na których jeszcze w tym roku rozpoczną się zabiegi ochrony czynnej.

 

W dniu 4.10.2018 r. w Arboretum Nadleśnictwa Supraśl w Kopnej Górze odbyło się kolejne spotkanie robocze partnerów projektu „Poprawa stanu siedlisk widnych lasów i mokradeł oraz związanych z nimi zagrożonych gatunków roślin w Ostoi Knyszyńskiej przez ochronę czynną”. Na spotkaniu omawiane  były wyniki zakończonej właśnie inwentaryzacji przyrodniczej wykonanej w ramach projektu. Celem inwentaryzacji był wybór obiektów (wydzieleń siedliskowych) o wysokich walorach przyrodniczych, potencjalnie stanowiących siedliska światło- lub ciepłolubnych gatunków roślin, wymagających ochrony czynnej zgodnie z zakresem projektu. Wyniki inwentaryzacji zostaną wykorzystane przy planowaniu kolejnych zabiegów ochronnych.

Na przełomie sierpnia i września br. planowane jest zakończenie inwentaryzacji przyrodniczej w Ostoi Knyszyńskiej. Na podstawie wniosków z przeprowadzonej inwentaryzacji wyłonione zostaną miejsca w których przeprowadzone zostaną zabiegi ochronne. 

Podsumowanie inwentaryzacji zostanie opublikowane po opracowaniu wyników.

 

W kwietniu br. rozpoczęła się w Ostoi Knyszyńskiej inwentaryzacja przyrodnicza. Jej celem jest wybór obiektów przyrodniczych o wysokich walorach przyrodniczych, potencjalnie stanowiących siedliska światło- lub ciepłolubnych gatunków roślin, wymagających ochrony czynnej zgodnie z zakresem projektu.

Inwentaryzacja prowadzona jest na podstawie badań geobotanicznych przez trzyosobowy zespół. Obejmuje ona siedliska leśne typu boru świeżego, boru mieszanego świeżego i lasu mieszanego świeżego, z drzewostanami w wieku nie młodszym niż 60 lat, z zespołami roślinnymi takimi jak kontynentalny bór świeży Peucedano-Pinetum (=Vaccinio vitis-idaee-Pinetum), subborealny (sierpikowy) bór mieszany Serratulo-Pinetum (=Calamagrostio arundinaceae-Pinetum), dąbrowa świetlista Potentillo albae-Quercetum, grąd miodownikowy Tilio-Carpinetum melittetosum (=Melitti-Carpinetum) oraz ich zbiorowiska zastępcze. W szczególności poszukiwane są i weryfikowane stanowiska i siedliska (istniejące i potencjalne) gatunków roślin o wysokim statusie ochronnym i stopniu zagrożenia: arniki górskiej Arnica montana, dzwonecznika wonnego Adenophora liliifolia, leńca bezpodkwiatkowego Thesium ebracteatum, sasanki otwartej Pulsatilla patens, widlicza cyprysowego Diphasiastrum tristachyum, a także innych światło- i ciepłolubów.

 

Inwentaryzacja zostanie zakończona w sierpniu br. W jej wyniku wyłonione zostaną miejsca, w których zabiegi ochronne najlepiej przysłużą się zagrożonym roślinom i siedliskom przyrodniczym.

 

Na przełomie kwietnia i maja br. na torfowiskach, na których wykonane zostały zabiegi ochronne rozmieszczono 13 mierników poziomu wód gruntowych. Jednym z celów projektu jest bowiem poprawa warunków wodnych dzięki usunięciu wtórnych, zwartych drzewostanów brzozowych, bardzo silnie transpirujących wodę i przyczyniających się do przesychania i rozpadu torfu. Siedem kolejnych urządzeń pomiarowych zainstalowano na powierzchniach nieobjętych zabiegami, w celu porównania wyników.

Mierniki, umieszczone są w studzienkach zagłębionych w torfie. Ich zadanie to stały pomiar wahań poziomu wód gruntowych. Będą one rejestrowały stan wód co pół godziny przez cały czas trwania projektu, a po jego zakończeniu będą służyły potrzebom monitoringu  środowiska w Parku Krajobrazowym Puszczy Knyszyńskiej.

 

Przy okazji instalacji mierników przeprowadzono sondowania świdrem glebowym w celu wstępnego rozpoznania stratygrafii torfowisk. Okazało się, że mają one bardzo zróżnicowaną miąższość i genezę. Niektóre z torfowisk są bardzo płytkie i już poniżej 90 cm natrafić można na mineralne, piaszczysto-gliniaste podłoże. W kilku miejscach znajdują się jednak złoża bardzo głębokie, sięgające prawie trzech metrów. Poniżej warstw torfu znajdują się tam osady gytii z licznymi muszlami ślimaków. Tam, gdzie obecnie w Puszczy Knyszyńskiej znajdują się bory bagienne i mszary kilka tysięcy lat temu lśniły tafle niewielkich jeziorek!